MOTOR MEKANİK SORUNLAR ve ÇÖZÜMLERİ

   

TEKNELERDE MOTOR SORUNLARI        ve     PRATİK ÇÖZÜMLER

MARİN MOTORLAR

Marin uygulamalarda motor ve sistemleri, kara taşıtlarından bazı farklılıklar gösterir. Bunları kabaca şu şekilde sıralayabiliriz:

1-Yelkenli teknelerde genel olarak kullanılan motor dizel motordur. İçten yanma prensiple çalışan bu motorlar, benzinli olanlara göre çok daha düşük devirli ve yüksek torka sahiptirler. Yelkenli teknelerde kapalı iç hacimlerde benzin ve buharının yaratacağının potansiyel tehlike sebebiyle benzinli makineler çok tercih edilmezler. Benzinli motorlar, genelde dıştan takma motorlarda veya bazı motoryatlarda kullanılır.

Resim-1: Yanmar, Volvo, Perkins gibi markalar marin amaçlı çok çeşitli makineler üretmektedirler. Solda 75BG turbo Yanmar, sağda 60BG Perkins Prima görülmekte.

-Marin kullanımdaki motorlar genellikle denizsuyu soğutma sistemleri ile donatılmışlardır. Karadaki soğutma sistemindeki havanın yerini, deniz suyu; ventilatörün yerini impeller ve radyatörün yerini de kuler almıştır.
3-Karada tekerleklere iletilen güç, denizde pervaneye aktarılır. Bir eksen üzerinde dönen bir şaft bazı kovan veya yataklar içinde hareket eder. S-drive (S-tahrik) sistemlerde, şaft yoktur. Motordan çıkan mil, bir dişli grubu vasıtası ile pervaneye iletilir. Motoru tekne gövdesi ile ilişkilendiren, sarsıntıdan etkilenmeyen, lastik bağlantılara motor kulağı adı verilir.
4-Genelde yelkenli teknelerde motor dairesi oldukça küçüktür. Bu sebeple büyüklük olarak, kara taşıtlarına kıyasla nispeten küçük makineler kullanılır. Benzer şekilde özellikle yelkenli teknelerde, hız ve hafiflik paralel olduğundan dolayı, birçok motor bloğu karadaki muadillerine göre çok daha hafif olarak üretilmişlerdir.

Şekil 2: Motor bloğu ve ana parçaları

5-Diğer tüm motorlu taşıtlardaki gibi, motor çalıştıkça aküleri alternatör üstünden şarj etmektedir. Ancak özellikle yelken ile seyir yapan tekneler, devam eden elektrik sarfiyatını karşılamak için daha büyük akü grupları kullanırlar. Çoğunlukla motoru çalıştırmak için ayrı bir motor grubu ve günlük kullanımı karşılamak için bir servis grubu oluşturulur ve birbirlerinden ayrılırlar.
6-Tekne motorlarının ne kadar yıprandığı, kara taşıtlarındaki gibi kilometre saati yerine kullanım süresine bakarak değerlendirilir. Keza motor büyüklüğü de araba motorlarındaki gibi motor hacmi yerine beygir gücü (BG) üzerinden konuşulur. (Resim-1)
Bütün bu farklara rağmen ister kara uygulaması ister deniz, genelde dizel motorların çalışma prensibi aynıdır.

MOTORUN BÖLÜMLERİ

Şekil 1: Yanmar 2GM20

Şekil 1: Yanmar 2GM20

                               1-Şanzıman                                        15-Dekompresyon kolları
                        2-Kaplin                                             16-Tutya
                        3-Şanzıman kolu                                17-Mazot pompası
                        4-Motor kulak braketi                        18-Enjektör memesi
                        5-Motor yağı çubuğu                         19-Krank kasnağı
                        6- Şanzıman yağı çubuğu                   20-Gaz kolu
                        7-Deniz suyu pompası                       21-Tatlı su drenajı
                        8-Mazot otomatiği                             22-Mazot filtresi
                        9-Egzost manifoldu                           23-Kartel havalandırması
                        10-Egzost dirseği                               24-Ayar vidası
                        11-Susturucu                                      25-Motor kaldırma kolu
                        12-Alternatör                                     26-Yağ kapağı
                        13-Yağ filtresi                                    27-Yağ müşiri
                        14-Marş motoru                                 28-Stop kolu 

Bir dizel makinenin başlıca parçalarını, motor bloğu, silindirler, pistonlar ve piston kolları, subaplar, silindir kapağı, üst ve/veya ön kapak, eksantrik-krank ve dişliler, volan, volan koruması, kartel koruması, enjektörler, mazot pompası olarak sayabiliriz. (Şekil 2)

4 ZAMANLI MOTORUN ÇALIŞMA PRENSİBİ

Havanın piston tarafından sıkıştırılması ile istenilen sıcaklığa ve basınca ulaşması (450-650°C) sonucunda, püskürtülen yakıtın tutuşması ile büyük bir enerji sağlanır.
Pistonu aşağıya iterek ve krank milinin döndürerek, hareketini sağlayan enerji budur.
Dizel motorlar benzinli motorlardan farklı olarak, gaz karışımı için bir karbüratöre ve ateşleme için bir elektrik sistemine (bujiler, distribütör ve platin) ihtiyaç duymazlar.

YAKIT SİSTEMİ

Genelde güvertede olan bir kapak ile dolum yapılır.
Güvertedeki mazot depo kapağının sıkı sıkı kapatılmış olması ve su sızdırmıyor olması büyük önem arzeder. Yağmur ile güvertede biriken suyun depoya karışması ciddi sorunlara yol açabilir.
Yelkenli teknelerde, özellikle kışın deponun dolu tutulması, depo içinde yoğuşma oluşan su kabarcıklarına ve bakterilerin üremesine engel olur. Bu iki faktör, yakıt kirlenmesinin en önemli sebepleridir. Pislik oluşumuna yol açarak önce filtreleri ve sonrasında da yakıt sistemini tıkar, yakıt akışına engel olur.
İster pislik, ister su hareketsiz bir depoda dibe çöker. Bu sebeple mazot deposu çıkışı genelde, deponun en dibinden değildir.
Ancak bu önleme rağmen dalgalı denizlerde, dipteki su veya pislik deponun içine karışarak, mazot çıkışından emilerek önce filtrelere sonra da yakıt sistemine karışarak tıkanıklıklara ve motorun stop etmesine yol açabilir.
Ağır denizlerde motor çalıştırmayıp yelkenle seyretme ihtiyacının altında yatan sebep budur
Mazot tankının çıkışında ve dibinde birer vana olması, hem motorun tamiri esnasında mazot akışını kesmesi hem de gerektiğinde dibindeki pislik ve suyun temizlenmesini sağlamak açısından çok yararlıdır. (Şekil 4)

Şekil 4: Standart yakıt sistemi.

Tüm tanklarda olduğu gibi mazot tankı da iyi havalandırılmalıdır. Genelde kromdan imal edilen mazot tankının detaylı şekilde temizlenmesi için, üst yüzeyine monte sızdırmaz bir kapak bulunur, bazı durumlarda bu kapağın kaldırılarak deponun tamamen boşaltılması ve temizlenmesi gündeme gelir.
Mazot tankından çıkışta, motora gelmeden önce bulunan ilk filtre, separatör tabirinden türemiş, piyasada Separ marka ismiyle yaygın olarak bulunan ve bu adla anılan genellikle kağıt bir filtredir. Bu filtre sayesinde mazotun içine karışmış ya da zaman içinde yoğuşmadan oluşmuş suyun ayrıştırılmasını sağlar. Bazı teknelerde bu amaç için bir adet dinlenme tankı olabilir.
Mazot otomatiği olarak bilinen bir pompa sisteminden sonra ikinci bir filtreden geçen yakıt, enjektör pompası da olarak bilinen mazot pompasına gelir.
Oldukça zor bozulan, bozulduğunda da amatörlerce tamir edilmesi pek mümkün olmayan, hassas bir düzenekte çalışan bu pompa enjektörlere yakıt püskürtülmesini ve bunun zamanlamasını sağlayan ana ünitedir.
Enjektörler kullanımından artan yakıt geri dönüş ile tanka taşınır. (Şekil 4)

YAĞLAMA SİSTEMİ

Motorcuya para vermek istemiyorsan yağcıya vereceksin!

Şekil 5: Yağ kuleri. Denizsuyu ve yağ akış yönlerini birbirine terstir.

Deniz motorlarındaki yağlanma sistemi karadakilerden çok farklı değildir. Bir yağ pompası, yağı soğutan bir yağ kuleri, yağ basıncını ölçen bir müşir ile borular ve kanallardan oluşan bu ünite sayesinde sisteme düzgün bir şekilde karışan motor yağı ile birbirine sürtünen metallerin aşınması ve ısınması engellenir. Bazı motorlarda bulunan yağ kuleri, yağın deniz suyu ile soğutularak daha etkin çalışması sağlanır. (Şekil 5)
Yağ çubuğu ile kontrol edilen yağın miktarı ve kalitesi ile gerektiğinde yağın değiştirilmesi sağlanır.

SOĞUTMA SİSTEMİ

Şekil 6: Deniz suyu devri daimi ve soğutma sistemi. Tatlı su ile soğutulan (indirekt soğutma). Beyaz ok termostat açık iken su devridaimini gösteriyor

Şekil 6: Deniz suyu devri daimi ve soğutma sistemi. Tatlı su ile soğutulan (indirekt soğutma). Beyaz ok termostat açık iken su devridaimini gösteriyor

Teknenin motoru birkaç istisna dışında hep deniz suyu ile soğutulur. Buna göre denizden gelen tuzlu su, ya motor bloğunun içinde dolaşıp sistemi soğutur (direkt soğutma-deniz suyu soğutma) ya da bir kuler vasıtasıyla motorun içinde dönen tatlu suyu (ve antifrizi) soğutmak suretiyle çalışır (indirekt soğutma-tatlı su soğutma).

Şekil 7: Deniz suyu devri daimi ve soğutma sistemi. Tatlı su ile soğutulan (indirekt soğutma). Kesintili ok termostat açık iken su devridaimini gösteriyor

Buna karşın kara uygulamasındakilere benzer bir bloğa sahip indirekt soğutma sistemlerinde, bir deniz suyu ile soğutma sistemi adapte edilmiştir. Bu sistemler orijinal olarak üretici firma tarafından uygulanmış olabileceği gibi sonradan eklenmiş de olabilir (Marinize motorlar). (Şekil 6)
Birinci tip makineler, genelde düşük beygir gücüne sahip küçük bloklarda kullanılır. Deniz suyunun motor bloğu içerisinde dönmesi sebebiyle, korozyona engel olmak amaçıyla, indirekt sistemlerden daha fazla sayıda tutye bulunur. (Şekil 7)
 Motor devrinden tahriğini alan, impeller adı verilen bir lastik pervane ile denizden su çekilmesi sağlanır. Deniz suyu pompası suyun kuler içinde veya motorda dolaşmasını sağlar. (Şekil 8)
İndirekt soğutma sistemi kullanılan makinelerde, motorun içinde dolaşan su tatlı sudur. Özellikle soğuk iklimlerde, aynı kara taşıtlarında olduğu gibi bu suyun donmasına engel olmak için, %20 ile %50 kadarının antifriz ile değiştirilmesi uygundur. Antifriz sadece soğuğa karşı değil, aynı zamanda korozyona da engel olur.

Şekil 8: İmpeller ve deniz suyu pompası (tulumbanın) sökülmesi. 1-Kapak, 2-İmpeller

Motor içinde dolaşan tatlı su ve antifriz karışımı, devri daim pompasıyla hareketini devam ettirir. Bir kasnak veya dişli grubu ile motordan tahriğini alan bu pompa, kayışının kopması durumunda devre dışı kalır.

EGZOST SİSTEMİ

Motordan çıkan yanmış gazlar ve soğutma suyu deşarjı egzost ile atılır.

Motor çalışır çalışmaz egzosta bakıp, su atımının olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Su devridaimi kesintiye uğrarsa egzosttan su atımı kesilir. Benzer şekilde egzost borusunun kırıldığı ya da delindiği durumlarda tekne içinde duman ve sıcak su birikir, dışarıya su atımı kesilir.
Deniz suyu pompasının çalışmadığı ya da impellerin bozulduğu durumlarda, egzosttan su atımı kesilir. Motor siyah duman atar, kuru çalışan egzost yanabilir. Susuz çalışan impeller zarar görür, buna bağlı deniz suyu pompası kapağı ısınmıştır!

Şekil 9: 1-Denizsuyu vanası, 2-denizsuyu filtresi, 3-denizsuyu tulumbası (impeller), 4-kuler, 5-kelepçeler-denizsuyu seviye altındakiler çift bağlanır-, 7-egzostun su kapanı, 8-antisifon, 9-egzost manifoldu

Motor içi devridaimden gelen sıcak su kulerdeki deniz suyu ile soğutulur. Buradaki su hareketi birbirinin tersi yönündedir. Kulerden çıkan deniz suyu, egzost manifoldu ile motordan atılmadan önce bir sifon yapar. Sifonun amacı yan yatan bir yelkenlide egzosttan giren denizsuyunun motorun içine girmesine engel olmaktır. Motor çalışmaksızın ağır denizlerde seyreden açıkdeniz tekneleri buna engel olmak için egzost çıkışına bir vana veya tapa kapatırlar. Çalışan makinede bu durum ortaya çıkmaz. (Şekil 9)
Egzosttan atılan duman da, motordaki arıza hakkında ciddi fikir verir. Henüz tam ısınmamış dizel motorlarda özellikle soğuk havalarda, başlangıçta biraz duman olabilir ancak devam ettiği durumlarda önemli arızalar ortaya çıkabilir, kontrol edilmesi gerekir.
Bu sistemlerde egzostlar hem dumanı hemde suyu tahliye ettiklerinden özellikle soğuk havalarda su buharı çıkışı görülebilir, bunu yukarı da bahsi geçen dumanlar ile karıştırmamak gerekir.

MOTOR ELEKTRİĞİ

 Şekil 10:  Alternatör, marş motoru ve otomatiği, akü grubu ve motor paneli

Bir akü grubuna (motor aküsü) bağlı marş motoru ile motor çalıştırılır. Marş motorları kısa sürede büyük miktarda akım çeken elektrik motorlarıdır. Motor paneli üzerindeki anahtarın açılması bir selenoid veya röle ile elektrik akımını sağlar. Akım ile marş motoru üzerinde yerleştirilmiş marş otomatiği ile devreye girer ve marş motorundaki bir dişli grubunu döndürür. Bu da volanı döndürür. Ancak volanın dönüp motorun çalışması ile marş motoru dişli grubu volandan sıyrılıp geri çekilir. (Şekil 10)
Denize çıkan her tekne sahibinin, eğer motor paneli üstündeki anahtar çalışmıyorsa, marş otomatiği üzerindeki kutup başlarını kısa devre ederek çalıştırmayı biliyor olması gerekir!

Motorun dönmesiyle alternatör devreye girer ve akü gruplarını şarj etmeye başlar.

Motor panelinde şarj, hararet ve yağ basıncının takibini sağlayan göstergeler ve sesli alarmlar bulunur. Motor bloğu üzerinde bulunan müşirler sayesinde motor içinde dönen suyun sıcaklığı ve yağ basıncı takip edilir. (Şekil 11)

Aynı şekilde alternatörün dönmesiyle şarjın devamlılığını gösteren alarmlar da mevcuttur.
Benzinli motorlardan farklı olarak dizel makineler bir kez çalıştıktan sonra, elektrik akımına ihtiyaç duymazlar. Motor elektriği kesilse bile makine çalışmaya devam eder. Ancak, motor göstergesi ve paneli üzerindeki ikazlar, alarmlar ve sayaçların hepsi 12V elektrikle çalışır. Bu sebeple motor çalışırken, panele gelen elektriğin kesilmesi ya da anahtarın kapatılması ciddi hasarlara yol açabilir!
Dizel bir makinede motor bir kez döndüğü zaman, mazot pompasını devreye sokarak, enjektörler vasıtasıyla silindirlerin içine yakıt akışını sağlar. Pistonlar vasıtasıyla yakıtı sıkıştıran ve patlatan bir sistemle çalışan dizel makineler, çok hassas olarak ayarlanmış bir zamanlama ile pistonlarla yakıt sisteminin koordinasyonu ile çalışmasına devam eder.
Marin makinelerde genelde, motor anahtardan stop edilmez, ayrı bir stop butonu vardır. Mazot akışını keserek motorun stop etmesi sağlanır. Bazı makinelerde mazot akışını kesen bir kol mevcuttur, stop manuel olarak sağlanır.

Şekil 11: Yukardan aşağıya; Hararet müşiri ve göstergesi, yağ basıncı müşiri, şarjı ampermetresi ve voltmetre

Bazı dizel makinelerde, özellikle soğuk havalarda mazotun daha kolay yanması için, çalıştırmadan önce bir ısıtma sistemi devreye sokulabilir. Yüksek akım elektrik çeken bujiler sayesinde motorun çalışması kolaylaştırılmış olur, bu sisteme ısıtma bujileri denir.

ŞAFT ve PERVANE SİSTEMLERİ

Kara taşıtlarından farklı olarak krank mili volan ve şanzıman vasıtasıyla, tekerleklere değil pervaneye bağlıdır. Motorun çalışmasıyla krank döner, şanzıman vasıtasıyla pervanenin dönmesi sağlanır. Pervane suyu iterek, teknenin ilerlemesini sağlar.
Burada önemli bir husus, teknenin şaftı ve pervanesi ile motorun ekseninin bir doğrultuda olması gerekliliğidir. İngilizce karşılığı ligne kelimesinden türetilerek, sistemin bir doğru üstünde çalışmasına layn denir.

Şekil 13: Motor kulakları

Motor lastik kulaklar ve güçlü cıvata/saplamalarla motor döşeğine bağlıdır. Belli bir büyüklüğe kadar olan yatlarda lastik takozlar, motordaki titreşimin tekneye iletilmesine engel olur. Bunlara motor kulağı denir.

Şekil 14: Şaft, kovan, yatak ve braket

Şekil 14: Şaft, kovan, yatak ve braket

Yelkenli tekneler, yelken yaparken doğal olarak, belli oranda yan yatarlar. Halbuki motorlar genelde düz bir sistemde çalışmak üzere tasarlanmışlardır. Bu yüzden, bazen motor ve yelken seyri sırasında-özellikle de dalga mevcutsa-motor kulaklarına (özellikle de pervane salınımından dolayı arka kulaklara) çok büyük yük biner. Kulağın kopması, düz bir doğrultuda salınımsız çalışması gereken sistemi bozar, vuruntu başlar. Eğer düzeltilmezse ileri aşamalarda daha büyük sorunlara yol açar.

Teknenin 20º’den daha fazla yattığı durumlarda motoru kapatmak gerekir!

Şekil 12b: Düz ve yarık kaplin

Sail drive (S-tahrik) makinelerde bu sistem yoktur. Bir kuyruk mantığıyla suyun içinde olan pervane direkt olarak motora bağlıdır, arada şaft yoktur.

Şekil 16: Deep Seal sistemi

Şaft farklı teknelerde farklı uzunluklarda ve kalınlıklarda olan, İngilizcede coupling’den türetilmiş kaplin adı verilen bir sistemle şanzımana bağlıdır. Kaplinler sistemin gereklerine göre yumuşak kauçuktan, esnek kaplin; ya da direkt bağlanmış yani sert kaplin olarak kullanılabilirler. (Şekil 12b)

Şaftın tekneyi terk ettiği yerdeki delik bazı özellikler arz eder. Şaftın bu delik içinde düzgün bir şekilde rotasyonel hareketini yapabilmesi için içi kauçuk kaplı bir kovan mevcuttur. Ancak bu kauçuk sistem dışardan gelen deniz suyuna engel olamaz. (Şekil 14)

Şekil 15: S-tahrik (Sail veya S-drive) veya Z-tahrik sistemler

Su sızdırmazlığı salmastra ile sağlanır. Dönen şafttan kaynaklanan sürtünmenin kauçuk yatağa zarar vermemesi için genelde sulu şekilde imal edilmekle beraber, yeni sistemlerde aynı bir keçe gibi çalışan kaliteli kauçuktan deep-seal adı verilen sistemler de mevcuttur. (Şekil 16)
İster şaft ve pervane olsun, isterse de S-tahrik veya kuyruk pervane, deniz suyuyla temas halinde olan, bakır-pirinç veya paslanmaz gibi farklı metallerden imal edilmiş, su altındaki yapıların elektroliz sonucu erimemesi için tutya tabir edilen, elektriksel potansiyeli daha yüksek olan metaller kullanılır. Bunlar genelde çinko veya manganezdir. Pil içerisindeki artı kutbun elektronları çekme kapasitesi örneğinde olduğu gibi, deniz suyu içindeki diğer metallerin korunmasını sağlar.
Özellikle sahilden elektrik alındığında, sıkışık marinalarda büyük kuyrukları olan teknelerle yakın bağlanıldığında veya alüminyum teknelerde ciddi sorunlara yol açabilecek tutyaların çalışmamasına, teknenin karaya çekildiği sezon başında kontrol edilerek yenilenmesi ile engel olunur.
Su içindeki şaftın uzun olması durumunda, pervaneye yakın salgının azaltılması için, bir braket yerleştirilir. Kovandaki gibi bir kauçuk yatak içinde hareket eden şaftı taşıyan braket, pervane salınımını azaltır, vuruntuya engel olur.

Şekil 17: Pervane tipleri.

Pervane kanatlarının sayısı ve yüzeyi büyüdükçe, motor performansı artar. Ancak yelkenli tekneler genellikle rüzgar gücüyle seyahat eden tekneler olduğu için bu aşamada önemli bir paradoks ortaya çıkar. Yelken seyri sırasında serbest bırakılan şaft ve pervane dönmeye başlayacaktır. Bu durum belli oranda bir ses ve titreşime sebep olur. Birçok tekne sahibi bu ses ve titreşime engel olmak için, yelkenle seyir sırasında şanzımanı viteste tutarlar.
Ancak sabitlenmiş şafta bağlı olarak ortaya çıkan direnç hız kaybına sebep olur. Bu yüzden yarış tekneleri veya performans gezi tekneleri, yelkenle seyir sırasında katlanan kanatlı pervaneleri tercih ederler. (Şekil 15)

STANDART ve PERİYODİK BAKIMLAR

İster deniz motoru ister diğer şartlarda kullanılan motorların arızalanmamasını sağlamanın en basit, ucuz ve kolay yolu motorun manuelinde yazan standart ve periyodik bakımların aksatılmadan yapılması ve takip edilmesidir.
Deniz motorlarında hem motorun maruz kaldığı fiziksel şartların daha zor olması, hem de bir arıza durumunda karşılaşılacak tehlikelerin büyüklüğü sebebiyle bakım aşaması daha da önem kazanır.

En kötü bakım, en iyi tamirden iyidir

Herkesin Yapacakları

1.      Motoru ve motor dairesini temiz tutun. Motor üzerindeki kir, yave paslar sorunların erken tespit edilmesine engel olabilir.

2.      Mazotunuzu güvenilir yerlerden temin edin. Temiz ve içine su karışmamış olmasına dikkat edin. Yedek bidondaki yakıtı uzun süre saklamayın, deponuzu dolu tutun.

Güvertedeki mazot dolum kapağının düzgün kapatılmamış olması depoya yağmur veya deniz suyu girmesine sebep olabilir.

3.      Her çalıştırmadan önce motoru, yağını ve suyunu kontrol edin. (Şekil 18)

4.      Çalıştırır çalıştırmaz egzost atımını kontrol edin. Duman var mı bakınız

5.      Yol vermeden önce motorun ısıtın.

6.      Uzun süreli marş basmayın (>20sn)

7.      Uzun süre tam yol seyretmeyin

8.      Motoru stop ederken bir süre rölantide çalıştırın.

9.      Kullanıcı manuelini okuyun, motor bakımlarını aksatmayın

Motor Çalıştırırken

1.      Motor akü grubu şalteri açık mı? Kontrol edin

2.      Gaz kolu boşta mı? Viteste mi? Kontrol edin.

3.      Motor paneli anahtarını “on” konumuna getirin.

4.      Motor paneline elektrik gelmesi ile alarmlar (yağ basıncı ve şarj) yanacaktır.

5.    Varsa ısıtma bujilerini aktif hale getirin. 10 (yaz) veya 20 (kış döneminde) sn basmak yeterli olacaktır.

6.      Soğukta ve eski, yıpranmış motorlarda hemen çalışma olmayabilir. Yarım yol gaz verin.

7.      Motor panelinden göstergeleri (devir saati, mazot seviyesi, varsa voltmetre ve amper şarjı) kontrol edin. Çalışma ile alarmlar susar.

8.      Egzosttan su ve duman atımını kontrol edin. Soğuk havada biraz duman olması doğaldır.

Motorlar arasında ufak farklar olmakla beraber, bir deniz motorunun markası ve tipi ne olursa olsun standart bakımı çok fazla değişkenlik göstermez.
Yukarıda yazılanlara günlük takiplere ek olarak her 15 günde bir

1.      Separ kontrolü. Varsa suyunun boşaltılması

2.      Kayışların gerginliği, bütünlüğü, aşınma vb.

3.      Denizsuyu filtresi (Şekil 17)

4.      Akü suyunun durumu ve seviyesi

5.      Şanzıman yağı ve seviyesi

6.      S-tahriğin yağı ve seviyesi

Her 200 çalışma saati sonunda veya yılda bir (hangisi önce tamamlanırsa)

1.      Motor yağı değişimi

2.      Yağ filtresi değişimi

3.      Şanzımman yağı değişimi

4.      S-tahriğin yağı değişimi

5.      Şanzıman ve S tahriğin korozyon durumu

Şekil 20: Solda separ sökümü ve  filtre değişimi. Sağda en alttaki vidayı gevşeterek suyun boşaltılması

Her 500 çalışma saati sonunda veya yılda bir (hangisi önce tamamlanırsa)

1-Yakıt filtresi (Şekil 20)
2-Separ (Şekil 19)
3-Rölanti ayarı kontrolü
4-Denizsuyu pompası ve impelleri
5-Denizsuyu antisifonu temizliği
6-Soğutma suyu ve antifrizi değişimi

En az yılda bir

1-Katlanır pervane (varsa) temizliği
2-S-tahriğin contasının kontrolü

Her 500 çalışma saati sonunda ve/veya 2 yılda bir

1-Hava filtresi değişimi
2-Enjektörler
3-Kulerin kontrolü
4-Subap ayarı

Her 500 çalışma saati sonunda veya 5 yılda bir salmastranın değişimi,

Şekil 21: Mazot filtresi

Her 7 yılda bir S-tahriğin contasının değişimi yapılmalıdır.

Yukarıdaki tabloda Yanmar 3YM’nin standart bakımları gösterilmiştir. Çalışma saati veya süre kıyaslamasında hangisi önce dolarsa o takip edilmelidir.

KIŞ BAŞI BAKIMLARI

En iyi kışlama, kışlamamadır!

Tekneler de diğer tüm insan yapısı malzemelerde olduğu gibi kullanıldıkça daha az bozulurlar. Kış boyunca kullanılmayan ve boş kalan teknelerde birçok arıza ortaya çıkabilir. Bunları gidermenin en iyi yolu, esasen kış boyunca en azından ayda bir tekneye gitmek, içini ısıtmak ve havalandırmak, ihtiyaç olmasa bile aletleri açmak ve çalışmalarını sağlamaktır. Eğer seyre de çıkılabilirse çok daha etkili olacaktır. Eğer uzun süre terk edilecekse, motor için aşağıda bakımların yapılması tavsiye olunur.

1-Soğutma suyunun (kuleri, motor bloğunu ve boileri) boşaltınız,
2-Soğutma suyunu %50-50 yeni antifriz/su karışımı ile değiştiriniz.
3-Yağ ve yağ filtresini değiştiriniz.
4-Mazot filtresi ve separı sökünüz, içindeki suyu boşaltınız.
5-Mazotun havasını alınız.
6-Motoru çalıştırınız ve ısıtınız.
7-Motorun yağını ve suyunu tamamlayınız.
8-Deniz suyu girişini kapatınız.
9-Deniz suyu devresine antifriz eklenecekse impelleri sökünüz. Kauçuk antifrizden zarar görebilir.
10-Deniz suyu devresini tatlı su ile yıkayınız. (Porçöz kullanılabilir)
11-Aküleri dolu tutunuz. Kutup başlarını sökünüz ve gresleyiniz.

MOTOR SORUNLARI ve ÇÖZÜMLERİ

MARŞ SORUNLARI

Şekil 22: Motor elektriği. 1-Hararet Müşiri, 2-Hararet göstergesi, 3-Yağ basıncı müşiri, 4-Isıtma bujileri, 5-Röle, 6-Topraklama sigortası, 7-Otomatik sigorta

Eğer bir dizel motor ilk başlangıçta çalıştırılamıyorsa, yani marş basmıyorsa sorun:
1-Genellikle elektrik sorunudur,
2-Ender olarak motor bloğundaki majör bir sorun,
3-Triger kayışının (varsa) atlaması sonucu sente kaçması söz konusu olabilir.

Şekil 23: Motor Paneli Elektriği

Elle çevrilen motor dişlileri bir veya daha fazla tur yapıyorlarsa son iki sebep bertaraf edilmiş olur. Bunlar genellikle profesyonel destek gerektiren majör sorunlardır.

Marş sistemi bir akü, akü şalteri, motor paneli, marş motoru, marş otomatiği, kablolar ve bağlantılardan oluşur. (Şekil 21) Sorunlar çoğunlukla en basit gibi gözüken bağlantılar, gevşemiş veya okside olmuş bir kablodan kaynaklanır.

Marş basmıyorsa

Şekil 22b: Standart dışı detaylı bir panel.

Şekil 22b: Standart dışı detaylı bir panel. 

1-Motor elektriğini sağlayan akü şalteri açık mı kontrol ediniz.
2-Akülerin durumunu kontrol ediniz. Şarjı bitmiş veya sarsıntıdan kutup başı çıkmış olabilir.
3-Akü bitikse, başka bir akü bağlayın. Both şalter ile diğer gruba geçin veya varsa şantı açınız
4-Kontak anahtarında temassızlık olabilir.
5-Marş motoru takılmış olabilir, üzerine hafifçe vur.
Marş motorları hassas mekaniğe sahiptirler. Çekiç ile kuvvetlice vurmamak gerekir. Tecrübeli mekanisyenler bu iş için ağır bir anahtar kullanırlar, hafifçe yoklarlar.
6-Düz kontak yapılabilir, marş motoru üstünde selenoidin uygun kutupları plastik saplı bir tornavida ile temaslandırılır.
7-Marş motoru veya otomatiğin hasarları amatörce tamir edilemez. Sökülüp tezgahta, profesyonel bir personel tarafından tamiri gerekir.
8-Motorun elemanlarındaki sorunlar veya triger kayışlı motorlarda sente kaçması gibi durumlarda çalışma sağlanmaz. El ile krankın döndürülmesi ile bu tip bir sorun anlaşılır.

ALARMLAR

Dizel motorların panelinde, standart olarak 3 adet alarm bulunur.  (Şekil 22b) Bunlar hararet alarmı, şarj alarmı ve yağ basıncı alarmıdır. Bazı gelişmiş panellerde bu 3 unsuru, gösterge olarak eklemek de mümkündür. Bunlardan başka opsiyonel olarak, motor modeline göre değişken olmakla beraber, S tahriğin içine deniz suyu girmesi, motor dairesinin sıcaklığını gösteren veya uyaran alarmlar bulunabilir.

HARARET

Hararet ikaz lambası yanar, hararet göstergesi varsa yükselmiştir, motor ve motor dairesi sıcaktır.

Şekil 25: Radyatör kapağını açarken dikkatli olunuz!

1-Motoru hemen boşa alınız, tamamen stop etmeyiniz.
2-Egzosttan su atıp atmadığını kontrol ediniz.
3-Motor su giriş vanasını kontrol ediniz. Girişin deniz tarafında bir tıkanma olmadığından emin olunuz.
4-İmpeller kapağı ısındıysa, sorun impellerden olabilir.
5-Motor suyunu kontrol ediniz, hararet müşiri ikaz verdiyse, su kaynamış olabilir. Açarken dikkatli olunuz
6-Hortumları kontrol ediniz
Motora gelen deniz suyu hortumları tercihen şeffaf-telli olarak üretilmiş hortumlardır. Bu sayede içinde pislik, su gelişinde azalma veya çok fazla kabarcık olması fikir verir.
7-Kayışların koptuğu durumlarda devridaim çalışmaz, bu hararete sebep olur. Ancak bazı modellerde alternatör de dönmeyeceği için şarj ikazı daha önce yanar
8-Termostat sorunu olabilir, kontrol ediniz.
9-Su eksilttiyse, motor tatlı suyu çalışıyorken ekleyiniz.
Çok fazla su eklemek sistem içinde kireç birikmesine ve ayrıca tıkanıklıklara sebep olabilir. Keza çok fazla su eklendiğinde antifriz miktarı da azalacağı için sonradan bunu kontrol ediniz.

YAĞ BASINCI

Yağ basınç müşiri öter.

1-Motoru derhal kapatınız.
2-Sızıntının yerini tespit ediniz.
3-Sızan yağı bir kapta toplayınız, sintineye yayılmamasına dikkat ediniz.
4-Yağ ekleyerek tekrar çalıştırınız, sızan miktar kadar yerine koyarak düşük devirde devam edebilirsiniz.
5-Genellikle yağ sızıntısı sebebi, majör tamir gerektirir. En yakın limana kadar gitmek için gereken önlemleri alınız.  

ŞARJ

Şarj sistemi alternatör, onu döndüren kasnak ve kayış sistemi,  voltaj regülatörü, akü grubu ve şalteri, motor paneli (ikaz lambası) ve varsa şarj ampermetresinden oluşur.

Eğer şarj yapmıyorsa;
1-Şarj ampermetresi akım göstermez.

Şekil 26: Alternatör montajı ve kayış gerginliğinin tespiti

2-Motor panelinde şarj ikaz lambası yanar, alarmı çalar
3-Zaman içinde aküler tükenir, voltaj değerleri düşer.

Sorun genelde,
1-Çıkmış bir kablo veya gevşemiş bir bağlantıdır. Alternatör arkası bağlantıları kontrol edin.
2-Kayış gevşemiş veya kopmuştur. Gerin veya yedeği ile değiştirin.
3-Voltaj regülatörü, diod grubu, konjektör bozulmuştur.

MAZOT

Marş basıyor ancak motor çalışmıyorsa:

Şekil 27: Mazotun havasını almak. Altta mazot otomatiği kullanımı

1-Mazot tankında yeterli mazot var mı bakınız.
2-Mazot tankı çıkışı kapalı mı?
3-Eğer varsa kompresyon kilitlerini açınız.
4-Mazot hava yapmış veya pislik tıkamış olabilir.
5-Mazot filtresi üstündeki civatayı (genelde motor bloğundaki standart civatalardan farklı bir numara kullanılmıştır) gevşetip, mazot otomatiği ile havayı alınız.
6- Yine çalışmıyorsa enjektör kamçılarını sökerek enjektörlerin çalışıp çalışmadığı kontrol ediniz.
7-Stop düğmesi takılmış olabilir, kontrol edin
8-Akülerin ve şarjlarının durumunu kontrol edin

Motor stop ettiyse:

1-Mazot tankını ve seviyesini kontrol edin.
2-Tıkanıklık, pislik veya hava mazot akışını kesmiş olabilir.
3-Mazot sisteminin havasını alın
4-Pervaneye halat dolanmış olabilir.
5-Stop solenoidini kontrol edin. Gerekirse sökün veya kısa devre ediniz.
6-Motor mekaniği ile ilgili daha ciddi sorunlar da stop etmesine yol açabilir. El ile krank ve pistonların rahat hareket ettiğini tespit edin.

Mazot sistemi hava yaptı veya tıkandıysa:

1-Tank boşsa doldurun
2-Pislik varsa sistemden temizleyin.
3-Filtreleri kontrol edin.
4-Mazot filtresi üstünden gevşetip, mazot otomatiği kullanarak elle havasını alın.
5-Tam gaz verip marşa basın.
Eğer aküler güçlü ise, marşa basarak da çalıştırılabilir
6-Marşa 20 sn’den uzun, devamlı basmayınız.

Motor güç kaybettiyse:

1-Pervaneye bir şey dolanıp dolanmadığını kontrol edin. Hemen boşa alın!
2-Motor dairesinin havalanmasını kontrol edin.
3-Enjektörlerden biri ya da birkaçı çalışmıyordur
4-Teknenin altı temiz mi bakınız.
5-Eğer vuruntu varsa, pervane sorunlarını düşünün.

Egzosttan su atımı kesildiyse:

1-Tekne içinde su varmı? Kontrol edin. Varsa muhtemel hortum delinmiştir, içeriye egzost gazı ve suyu doluyordur.
2-Su alımı kesilmiş olabilir. Egzosttan kara duman çıkıyorsa, kuru çalıştığı için egzost borusu da yanabilir.
3-İmpeller kapağını kontrol et. Sıcaksa impeller çalışmıyordur.
4-Motor suyu alım boruları şeffaf yapılır, bu sayede içindeki akım ve miktarı kabaca gözle görülür ve anlaşılır.

Deniz suyu pompası damlatıyorsa:

1-Muhtemelen mili üzerindeki keçesi kaçırıyordur.
2-Yeni başladıysa çok acil değildir. Ancak ihmal edilirse, rulmanlar ve mil zarar görebilir.
3-Damlayan deniz suyudur. Aşağısında zarar verecek, paslanacak bir şey olup olmadığını kontrol edin. Gerekirse bir kap koyun.
4-Mili, impelleri ve keçesiyle/rulmanı sökmek için tezgah gerekebilir.

Resim-26b: Gaz Kolu ve düzeneği

Gaz kolu çalışmıyorsa:

1-Gaz ve şanzımanın beraber bulunduğu kollarda hangisi çalışmıyor kontrol et. (Resim-26b)
2-Eğer ikisi de çalışmıyorsa, sorun koldadır. Sök ve bak.
3-Eğer bir tanesi bozuksa muhtemel tel sıkışmış, ezilmiş veya kopmuş olabilir.
4-Koptuysa tamiri tekne şartlarında mümkün değildir, değişmesi gerekir. Yedeği yoksa gaz telinin motor üstündeki bağlantısına bir ince bağlayıp kullanmak mümkün olabilir. Hatta bir düzenekle bu inceyi kokpite getirmek de olasıdır.
5-Şanzıman için bu şekilde kumanda etmek mümkün değildir. Eğer gaz teli çalışıyorsa onu her iki ucundan sökerek şanzımana alıp, yerini değiştirmek ve gaz koluna ince bağlamak mümkündür.

EGZOST DUMANI ve ÖZELLİKLERİ

BEYAZ DUMAN

Beyaz duman genellikle yanlış yakıttan kaynaklanır. Diğer sebepler, enjektör veya pompa arızaları veya ayarsızlığına bağlıdır. Düşük olasılıkla kapak contasından su girmesi söz konusu olabilir.

SİYAH VEYA KOYU DUMAN

Genellikle pervane veya tekne altının kirli olması veya pervane boyutunun ya da şanzımanın yanlış seçilmesi sebebiyle motorda aşırı yüklenmenin bulgusudur Bir başka önemli sebep hava filtresinin tıkalı olması ya da motor odasında yetersiz havalanma sebebiyle motora az hava gelmesidir. Enjektör veya mazot pompası ayarlarının bozuk olması ve uygun olmayan yakıt da siyah dumana yol açabilir.

BUHAR

Çok soğuk havalarda bir miktar su buharı normaldir. Yetersiz deniz soğutma suyu sebebiyle egzosttan atılan su miktarı da azalacağı için egzost gazları daha da ısınır.

MAVİ DUMAN

Genelde yağ fazlası sebebiyle ortaya çıkar. Valf contaları, yatakları arızalı veya piston ile segmanlarda ciddi aşınmanın işareti olabilir. Bunlar amatör tamirler ile çözülemez, profesyonel destek gerektirir.

GENEL BULGULAR ve OLASI SEBEPLER

A-Marş motoru dönmüyor veya yavaş dönüyor: 1, 2, 3
B-Motor çalışmıyor: 4, 5, 6, 7, 8, 9
C-Motor çalışıyor ancak hemen stop ediyor: 6, 7, 8, 9
D-Motor zor çalışıyor: 6, 7, 8, 9
E-Tam devirde istenen hıza ulaşılamıyor: 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 18
F-Motor sıkıştı: 14
G-Motor düzgün çalışmıyor: 6, 7, 8, 9, 13, 14
H-Vuruntu var: 18, 19
I-Çok yakıt tüketiyor: 10, 11, 13, 15, 18
J-Siyah egzost dumanı: 5, 13, 15, 18
K-Mavi veya beyaz duman: 15, 25
L-Düşük yağ basıncı: 16, 17
M-Hararet yapması: 20, 21, 22, 23, 24
N-Şarj etmiyor: 2, 26

1-Akü boşalması
2-Gevşek veya bozuk bağlantı kabloları
3-Sigorta atması
4-Stop selenoidi takılmış
5-Isıtma bujileri çalışmıyor, ön ısıtma arızalı
6-Yetersiz mazot
7-Tıkanmış mazot filtresi
8-Yakıt yollarında hava
9-Pislenmiş mazot
10-Gerektiğinden fazla yüklü tekne
11-Tekne altı kirli
12-Gaz kolunda bozukluk
13-Yetersiz hava emişi
14-Hararet yapması
15-Soğuk motor
16-Yağ seviyesi çok düşük
17-Yağ filtresi tıkalı
18-Uygun olmayan pervane
19-Yanlış motor montajı
20-Çok azalmış soğutma suyu
21-Denizsuyu alımında tıkanıklık (vana, filtre, boru)
22-Tatlısu devridaim kayışı gevşek
23-Bozuk impeller
24-Bozuk termostat
25-Çok yüksek yağ seviyesi
26-Alternatör kayışı gevşek

ALETLER ve TAKIMLAR

Elini teknenin üstünden çekme!

Teknecilik diğer birçok hobi ve sportif uğraştan farklı olarak belli oranda mekanik, elektrik ve malzeme bilgisine sahip olmayı gerektirir. Teknede olası aksilikler, örneğin arabalardakinden farklı olarak genelde herhangi bir servis veya tamircinin ulaşabileceği yerlerden uzakta gerçekleştiği için olsa gerek, basit tamiratların çoğunun tekne sahibi veya kaptanı tarafından onarılması gelenek halini almıştır.

Takım çalışır

Bu işler için teknede, yeterli malzeme, iyi bir takım ve bunların nerede ve nasıl kullanılacağına dair bilgi birikimi olması elzemdir!

Alet çantasında neler olacağı, yapılacak seyahatin tipine ve süresine,  teknenin boyuna ve donanımına ve belki de en fazla tekne sahibinin bilgi-becerisine göre değişiklik gösterebilir.

Teknesinde tornavida dahi bulundurmayanlar olduğu gibi, neredeyse küçük bir atölyeye sığacak alet-edavatı her gittiği yere taşıyan tekneciler de yok değildir!

Söken Takar!

Bir şey nasıl söküldüyse o şekilde takılır. Dolayısıyla tamiri gereken unsuru eğer siz tamamlamayacaksanız bırakın tamircisi söksün.

TAKIMLAR

GENEL MEKANİK TAKIMLAR

1-Takım çantası
2-Ağır çekiç (1,5 kg)
3-Balta
4-Orta boy çekiç (500 gm)
5-Anahtar seti
            Çift ağız-küçük, orta ve büyük set (6 ile 32 arası)
            Kombine-küçük, orta ve büyük set (6 ile 32 arası)
6-Küçük lokma seti (alyen seti olması avantaj)
7-Büyük lokma seti
8-Kurbağacık (küçük ve büyük)
9-Buji anahtarı (büyük lokma setinde olabilir)
11-Pense (Resim-No:7)
12-Ayarlı pense (Resim-No:3)
13-Segman pensesi
14-Papağan pense (Resim-No:4 ve 5)
15-Kerpeten
16-Kargaburun (Resim-No:6)
17-Boru anahtarı (1,5 parmak için/Resim-No:2)
18-Tornavida seti (ayarlanabilir uçlar)
19-Ağır hizmet tornavida (yıldız ve düz ağız-40 cm)
20-Şiş tornavida (60 cm-ince uç)
21-Kısa sap tornavida (yıldız ve düz ağız)
22-Saat tornavida seti (Resim-No:17)
23-Eğe (yuvarlak, düz ve üçgen (Resim-No:1)
24-Keski seti (kaliteli malzemeden geniş ve dar keski, nokta, pim/Resim-No:15 )
25-Seyyar mengene (büyük boy-üzeri örslü)
26-İşkence (50 ve 30 cm’lik 2’şer adet)
27-Çektirme (3 kollu küçük Resim-No:14 ve 2 kollu büyük)
28-Ağaç testeresi (Resim-No:12)
29-Demir testeresi (yedek uçları) (Resim-No:11)
30-Maket bıçağı (Resim-No:13)
31-Alyen anahtar seti (uzun kollu ve tepesi topuzlu/Resim-No:10)
32-Kılavuz seti ve değişik uçlar
33-Sentil takımı
34-Levye (büyük-70 cm)
35-Tel fırça (Resim-No:9)
36-Şerit Inch-Metre (Resim-No:16)
37-Gönye

BOYA

1-Çeşitli boy ve özellikte fırçalar
2-Spatula (Orta ve küçük)
3-Çelik
4-Kürek
5-Üçgen raspa
6-Silikon tabancası (yedek uçlar)
7-Karıştırma çubuğu
8-Rulo (10’luk-kadife ve sünger), kısa ve uzun sapları
9-Çeşitli zımparalar, (40, 80, 120, 200 ve 400 kum yaş ve kuru kağıtlar ile takozlar)

MARANGOZ SETİ

1-Iskarpela (küçük, orta ve büyük)
2-Tokmak
3-El rendesi
4-Keser
5-Ahşap törpüsü
6-Geniş pala el testeresi
7-İşkenceler (orta ve küçük boy)

ELEKTRİK

1-Yan keski
2-Sıkma pensesi
3-Kablo sıyırıcı
4-Pabuç sıkmak için pense veya düzenek
5-Yedek kablo (marin kullanım için kalaylı, tercihen çok damarlı, esnek 2x1,5; 2x2,5 ve 2x4)
6-Yedek sigortalar, röle
7-Yedek ampuller
8-Test lambası
9-Multimetre (ampermetre, voltmetre)
10-Lehim (pastası ve yedeği ile)
11-Amalgam bant
12-Elektrik cırt
13Çeşitli terminaller (yüksük,  erkek ve dişi uçlar ve klemens)

ARMA

Şekil 28: Soldan itibaren kaybolmaz pimli, mandar kilidi, civata pimli, alyen başlı, zincir kilidi U, omega kilit ve yelken kilidi

Şekil 29: Çeşitli pabuç, yüksükler ile sıkma penseleri

1-Kilitler (omega ve U kilit, harbili ve alyen başlı)
2-Kerye
3-Radansa
4-Norsmen ve çekirdeği
5-Yumuşak tel (9x19)
6-Sustalı kilit (snap shackle)
7-Bosa kancası
8-Fırdöndü (Tonoz için galvaniz-paslanmaz)
9-Tonoz kilidi
10-Perçin aleti (küçük 4mm ve büyük boy 6,4 mm'e kadar, aluminyum ve paslanmaz perçinler)
11-Tel makası

VİDALAR-CİVATALAR/ KİLİTLER ve YEDEKLER

1-Çivi (çeşitli boyda-20 cm' e kadar galvaniz, küçüklerde sarı)
2-Saç vidası
3-Ahşap vidası (tam diş-yarım diş)
4-Civatalar
5-Somunlar (teflon, standart, sarı)
6-Saplamalar (cıvata başlı, limbus başlı, mercimek ve havşabaşlı)
7-Trifon
8-Pullar (paslanmaz, bakır)
9-Rondela (standart, yaylı)
10-Set uskur
11-Kopilya (T ve halka)
12-Pimler
13-Kelepçeler (tel kelepçe, vidalı kelepçe, standart kelepçe)

CİVATA, VİDA ve SOMUNLAR

Cıvata uzunluğu dişin metrik olup olmadığına göre, tam veya yarım diş olup olmadığına ve uzunluğu ile kalınlığına göre sınıflanır. Cıvata uzunluğu genelde, kafası dahil edilmeden yapılan ölçüme göredir. Vidalarda genelde kafaları da dahil edilir.
Buna göre 10’luk M8 bir cıvata, 10 cm uzunluğunda metrik dişi olan, 8 mm kalınlığında bir civatadır. Metrik diş haricinde, imperyal, ince diş, parmak diş, NPT, diş ölçüleri mevcuttur. Bunlar genel mekanik haricinde su tesisatlarında, Amerikan-İngiliz malı ürünlerde kullanılır. İnce dişler sarsıntıya bağlı gevşemesi olası yerlerde tercih edilir. Cıvata ve vidaların gevşememesi için Loctite 243 ve 270 gibi ürünler kullanılabilir.
Cıvata, vida ve somunlar için bir diğer klasifikasyon kullanılan malzeme ile ilgilidir. Marin uygulamalarda, paslanma ve korozyona engel olmak için paslanmaz ürünler tercih edilir. Bunlar da genelde 304 ve 316’dır. Daha az miktarda pirinç kullanılır. Bronz cıvata ve vidalar günümüz pratiğinde hemen hemen hiç kullanılmaz.

PASLANMAZ ÇELİK

Piyasada paslanmaz çelik (stainless steel) olarak bulunan malzemeler, deniz ve marin uygulamalarında yaygın olarak kullanılırlar. Farklı alt tipleri, endüstrinin farklı alanlarında kullanılır. Tüm diğer çeliklerde olduğu gibi paslanmaz çeliğin de ana maddesi demirdir (Fe).  Paslanmaz özelliklere sahip olması için en az %13 oranında krom (Cr) içermelidir. Bunlar 400 serisidir ve çoğunlukla evlerde, mutfaklarda kullanılır. Krom oranı %18’e çıkartılıp, %8 Nikel (Ni) ile takviye edildiğinde 304 serisi elde edilir. Piyasada 18/8 diye de bilinir. Daha ucuz olduğu için tercih edilir, elektroliz özelliği vardır. Mıknatıs ile az da olsa çekim oluşur. Su ile temasta güvenilir ancak deniz suyuna çok dirençli değildir. 304 serisine %3 Molibden (Mo) eklenirse 316 serisi elde edilir. Deniz suyuna direnci en yüksek paslanmazdır. Diğer muadillere göre oldukça pahalıdır. Hem 304 hem de 316’da karbon miktarı %0,08’dir. Karbon kaynak uygulamalarında, özellikle kaynak bileşkelerinde kromkarbür oluşumuna yol açacağı için, paslanma oluşabilir. Bunun önüne geçmek için daha düşük oranda (%0,03) karbon içeren alaşımlar  oluşturulmuştur. Bunlar 316L (Low Carbon) adıyla bilinirler. Özellikle de kaynak ihtiyacı olan, örneğin su tankları ve vardavela gibi yerlerde kullanılır.

Vidalar ağaç vidası, saç vidası,

Vida başları düz ağız, yıldız, alyen başlı (limbus) olarak sıkılması/açılması için kullanılan alete göre sınıflanır. Aynı zamanda şekline göre, cıvata başlı, havşa başlı veya mercimek başlı olarak da değerlendirilir. Vidaların diğer bir sınıflaması dişlerinin tüm vida boyunca (tam diş) veya sadece yarısı boyunca (yarım diş) olup olmamasına göredir. Bundan başka kullanılan

Şekil 30: Solda mercimek başlı metrik tam diş düz ağız vida, ortada havşa başlı  yarım diş ağaç vidası, sağda mercimek başlı düz ağız yarım diş saç vidası

malzmeme (paslanmaz, sarı veya çelik) de isimlendirmeye dahil edilir. Tiplerine göre vidalar, saç vidası, ağaç vidası ve trifon olarak sınıflandırılabilir.

Somunlar

Özellikle sarsıntı ile gevşemesi söz konusu olduğunda, civataların kontra bir somunla sıkılması uygun olur. Teflon somunlarda bu amaca hizmet eder. Teflon somunların elle sıkılamayacağı ve bir kere kullanılıp söküldükten sonra büyük oranda özelliğini kaybedeceği akılda tutulmalıdır. Sarsıntıya bağlı somunların gevşemesine engel olmak için yaylı veya tel rondela da kullanılabilir.

TESİSAT

Şekil 31: Çeşitli tip hortumlar

Teknede farklı uygulamalar için farklı tip hortumlar kullanılır. Yelkenli bir tekne içerisinde, neredeyse hortum sanayinde üretilen her tür hortuma ihtiyaç vardır diyebiliriz. Bunlardan başlıcaları:

Sanayi tipi çeşitli hortumlar

a-Şeffaf ve telli olan, tatlı su ve deniz suyu hortumları.
b-Beyaz renkli veya içini göstermeyen telli pis su hortumları.
c-Sıcak su hortumları.
d-Sulama için hortumlar
e-Mazot dolum hortumları
f-Egzost hortumları.
g-Pis su tankı vidanjör hortumları
ı-Gaz dolaşımı için hortumlar gibi...

Hortumların Çapları

Hortumlarla ilgili bir diğer husus hortumların çaplarıdır. Burada kast edilen iç çaptır. Metrik sistemden farklı olarak genelde parmak (inch) ölçü hesabı ile yapılır. 1 parmak ölçüsünü kabaca 25,4 mm olarak kabul ederek metrik sisteme çevirmek için çeyrek hortum (yaklaşık 6mm) katları olarak ilerler. Buna göre yarım parmak 12mm; 3 çeyrek 19 mm; 1 parmak 25 mm; 1 bir çeyrek 32mm; 1,5 38mm ve 2 parmak da 50 mm'dir.

Kelepçeler

Teknede istisnasız her zaman paslanmaz kelepçeler kullanılmalıdır.

Teknede su seviyesinin altındaki tüm kelepçeler çift olarak kullanılır.

Şekil 32: Hortum kelepçesi olarak kaliteli paslanmaz ürünler kullanılmalıdır

Bu uygulamada kelepçelerin mekanizmalarını şaşırtmak yararlı olur.
Egzost veya mazot dolum hortumları gibi daha sert malzemeler veya basınç söz konusu olduğunda ağır iş kelepçeleri kullanılır. Ağır iş kelepçelerinin sıkma aralığı standart kelepçelere göre daha az olmakla beraber, bu tür uygulamalarda vazgeçilmezdir.
Büyük yükler söz konusu olduğunda kelepçenin civatasının diş sarabileceği unutulmamalıdır. Bu amaçla ince yağ ile yağlamak gerekebilir.

Bağlantı Elemanları
Teknede kullanılan bağlantı elemanları ve vanaların sarı (pirinç), paslanmaz, bronz veya plastik gibi deniz suyuna ve korozyona dayanıklı malzemelerden seçilmiş olması gerekmektedir.

Şekil 26b : Soldan sağa hortum eki, hortum rekoru, manşon ve nipel redüksiyon

Tekne güverte temizliğinde genelde bahçe sulamada kullanılan standart elemanlar kullanılır. Farklı marinalardaki farklı musluklar için değişik boyda kafalar ya da redüksiyonlar bulundurmak yararlıdır.

Vanalar

Tekne ve deniz ortamında kullanılması önerilen küresel vanalar bronz veya paslanmazdır. Son dönemde plastik sanayiinin gelişmesi ile aynı oranda dayanıklı plastik vanalardan bulmak da mümkündür. Standart üretim küresel vanalar sarı (pirinç) malzemeden üretilir. İçindeki düzenek sarı malzeme üzeri krom kaplamadır. Eğer uzun süre açık veya kapalı bırakılırsa korozyona bağlı olarak sıkışma veya kilitlenme olabilir, sık sık açıp kapatmak uygun olur.
Deniz seviyesinin altındaki vanaların içerden kekamoz tutması sertleşme veya sıkışmanın bir diğer sebebi olabilir.

Ülkemizde üretilen standart vanalar pirinçtir. Ancak bundan başka denizsuyu ortamına dayanıklı paslanmaz ve bronz ürünler temin etmek de mümkündür. Yeni teknoloji plastik vanalar da korozyona dayanıklıkları sebebiyle, gelecekte daha yaygınlaşacaktır.

Şekil 33: Pis su tankı çıkışlarında kullanılan 1,5 parmak (38'lik) küresel bronz vana

Vana ve hortum çıkışlarını tekne gövdesine iştiraklendirmek, özellikle de su seviyesinin altında olanları, özellikli bir iştir. Bu işlem sırasında, eski vana çıkartılır. Karaya alınmış teknenin altından, flanşın içerisine yerleştirilen büyük bir ingiliz anahtarı ile flanş sabitlenir. Flanşı gövdeye sıkıştıran pul, tekne içerisinden açılır. Kaynama durumlarında taş motoru ile metal parça çürütülebilir. Yüzey hazırlanır. Denizsuyuna dayanıklı pliürean bir mastik ile (Sikaflex 295 veya muadili) sızdırmazlık sağlanır. Flanş aşağıdan sabitlendikten sonra, pul ve somun yerleştirilir ve sıkılır. 24 saat kurumaya bırakılır. Vana daha sonra yerleştirilir.

MAKİNELER

Genelde tamiratların çoğu, ancak marina veya sahilden elektrik alındığı ortamlarda yapıldığı için 220V ile kullanılan aletler büyük kolaylık sağlar. Ancak tekne ortamında hem bu tür aletlerin kullanımı hem de elektrik sorunu yaşandığında kullanmak üzere 2kW’lık çanta jeneratör bulundurmak çok yararlı hatta hayatidir. 

1-Matkap (mandrenli-220V, mandrenin yedeği)
2-Matkap Şarjlı (12V-adaptör ile çakmak prizinden alınabilir, şarjlı tornavida olarak da kullanılabilir)
3-Matkap uçları (freze, kılavuz seti, )
4-Punç seti ve uçları
5-Taş motoru (kafaları, zımparaları, kesme taşları, yüzey taşları)
6-Orbital ve eksantrik zımpara
7-Dekupaj aleti
8-Dremel aleti
9-Sıcak hava tabancası
10-Sıcak silikon tabancası
11-Şaloma
12-İnvertor

Gerektiğinden fazla ve uzun gibi görünen bu liste birçok tekne sahibine başlangıçta korkutucu gelebilir. Ancak bunlar hep yaşanmışlıklar sebebiyle oluşturulmuş gerekliliklerdir. Birçok tekne sahibi kendi yapamayacağı tamiratın yedeklerini ve aletlerini teknesinde bulundurmaz. Ancak zor şartlarda tekneye ulaşan ve söz konusu aletleri kullanabilecek bir usta, birçok sorunu çok kolaylıkla halledebilir.

KİMYASALLAR

Mazot

Her teknede, mutlaka en az 20 litrelik uygun bir bidon ile mazot yedek olarak tutulmalıdır. Hem acil durumlarda iş görür, taşıma kolaylığı sağlar, zorda olan başkalarına yardımı kolaylaştırır ve ayrıca mazot ihtiyacı duyulduğunda kullanmak amacıyla el altında bulunmasını sağlar. Piyasada eurodiesel, mazot ve motorin isimleriyle bulunur ancak tipi ve parasından çok sağlayıcının güvenilirliği daha önemlidir. Deniz ortamında uygun olmayan yerlerden temin edilmiş, uygun olmayan mazotun tıkadığı veya pislettiği motor hikayeleri yaygındır. Mazot genel olarak birikmiş motor yağını temizlemek amaçlı ve içeriğine az miktarda tuz ekleyerek kandil yağı olarak da kullanılabilir.

Motor Yağı

Şekil 34: farklı ortam sıcaklıklarında kullanılan farklı motor yağları

Motor manuelinde belirtilen yağı kullanmak gerekir. Piyasada 20-50 ve 15-40 en sık kullanılanlardır. Yukarıdaki tabloda farklı ortam sıcaklıklarında (°C) kullanılan farklı yağlar gösterilmiştir. 15-40 yağlama özellikleri daha iyi olmakla beraber daha zor bulunuyor ve biraz daha pahalı.

Şanzuman Yağı

Automatic Transmision Fluid’in baş harflerinden oluşan piyasada genelde ATF olarak bilinen yağ kullanılır. Bazı şanzımanlarda motor yağı kullanımı söz konusu olabilir, manuelde belirtilen hususlara uymak gerekir.

Mazot katkısı-antibakteriyel.

Piyasada Grotamar ismiyle biliniyor. Özellikle kış aylarında, değişen sıcaklık ile mazot deposu içinde biriken rutubetin ve oluşan bakterinin üremesine engel olması amacıyla kullanılıyor. 1L mazot için 0,5 veya 1 ml ekleniyor. Eklemeden sonra tekrar mazot almak uygun olur. Oldukça zehirli ve toksik. Mazot deposunu kışın dolu tutmak, bu açıdan özellikle önemli!

Antifriz

Tatlı su ile soğutulan motorlarda, sadece donmaya karşı değil aynı zamanda iyi de bir antikorozif olan antifriz uygulaması çok önemli. Etilen glikol olan tipi, deniz suyu temasında aluminyumu korumda daha başarılı. Göz ve cilt ile temasında zararlı olduğu unutulmamalı.

Gres Yağı

Silikonlu olanlar marin kullanımda tercih ediliyor. Katılaşmış gresleri belli aralıklarla temizlemek gerekebilir. Dar yerlerde vida takarken, bilyeleri raya yerleştirirken de kullanılabilir. Vinçler için özel üretilmiş gresleri kullanmak uygun olur.

İnce yağ

Yelken vinçlerinin dişlilerinde kalın bir gres tabakası olması zararlı.

WD-40

Teknecinin ilk yardım çantasının vazgeçilmezi. Hem yağlayıcı, hem pas sökücü hem de kontak sprey görevlerini görür. Aslında kokusuz gazyağı mamulüdür. Küçük ve büyük boy spreyler olarak satılır. 

Kontak sprey

Korozyona bağlı olarak çalışmayan elektrik ve elektronik devrelerinde kullanılır. WD-40’ın da benzer amaca uygun özellikleri vardır.

Pas sökücü

WD-40 standart işlerde rahatlıkla yeterli olabilirken, daha zor işlerde, özellikle profesyonel uygulamalarda kullanılan daha güçlü formları mevcuttur.

Plastik kaplama-izolasyon spreyi

Ssuyla temas eden yerler için değil ancak rutubeti engeller. Kablo bağlantılarında veya klemenslerde kullanılmaz. Bu gibi bağlantılar için amalgam bant tercih edilmelidir. Deniz suyuna dirençli değildir.

Saf Su

Akülerin suyunu tamamlamak için kullanılır. Kirlenmemiş/bulaşmamış yağmur suyu veya klima suyu kullanıldığı inancı olmakla beraber, esas olarak bu amaca uygun üretilmiş saf su kullanılması uygundur.

Vazelin

Kauçuktan mamul malzemelerin sertleşmesine engel olmak amacıyla kullanılır. Kauçuk malzemeyi gresten uzak tut!

Porçöz

İçerdiği nitrik asit sayesinde, içinden deniz suyu geçen tıkanmış borular, kondanseler, suda beklemiş tonoz halatları ve dingideki kekamozları çözmek  için idealdir. Tuvaletlerde uzun süre bekletilmemesi uygun olur.

Fosforik Asit

Piyasada Neptune’un Iduna adı altında satılan ürünü mevcut. Kimya üreticilerinden saf olarak da temin edilebilir.  Sulandırarak kullanılmalı, cilt ve göz temasından kaçınılmalıdır. Fiber ve kromlardaki pas lekelerinde çok etkili.

Selülozik Tiner

Boya ve vernik uygulamalarında inceltici olarak kullanıldığı gibi, yüzey hazırlanmasında, boya ve benzeri ürünlerin temizlenmesinde, yapışkanların yüzeyden uzaklaştırılmasında kullanılır. Uçucudur, kapağı kapalı muhafaza edilmelidir.

YAPIŞTIRICILAR ve İZOLASYON

Hem rutubet, hem deniz suyu teması ve hem de UV’ye maruz kalması açısından değerlendirildiğinde, teknedeki yapıştırma ve izolasyon uygulamaları oldukça zor ve teknik beceri gerektiren, ancak uygun malzeme seçimi ve doğru tatbik edilmesiyle doğru sonucun elde edildiği işlerdir. Burada seçilen malzemenin kadar, yüzeyin hazırlığı, ürünün katalog veya manuelinde belirtilen özel hususlara dikkat edilmesinin de sonucu belirleyen ana unsurlar olduğu unutulmamalıdır.

MARİN TUTKAL

Ahşap uygulamalarda kullanılan, yüksek mukavemet gerektirmeyen standart yapıştırmalar için kullanılan tek komponentli, kolay uygulanan ve muadillerine göre nispeten hesaplı bir üründür. Ahşabın özelliklerine göre, yapışma yüzeyleri arasında mesafe olduğunda doldurma özelliği sayesinde daha verimlidir. Güneşten zamanla etkilenebilir, su ile teması olan yerlerde farklı ürünler kullanılmalıdır.

BALLY

Deri ve kumaş gibi yumuşak malzemelerde tercih edilir. Uygun şekilde hazırlanmış her iki yüzeye ince bir tabaka olarak tatbik edilip, kısa süreli kurumaya bırakılır. İkinci bir tatbikin hemen sonrasında yapıştırılır ve baskı altında bekletilir.

TANGİT

Daha çok tesisatlarda kullanılması amacıyla üretilmiş, PVC yapıştırmalarında ideal, oldukça ucuz, tek komponentli bir üründür.

JAPON (Siyanoakrilat)

Piyasada Japon ismiyle rahatlıkla bulunan, ucuz, tek komponentli kuvvetli bir yapıştırıcı olan siyanoakrilat cam, seramik, sert metal ve benzeri malzemelerde çok etkili tutunma sağlar. Su ve rutubet direnci çok yüksek, esneme kapasitesi çok düşüktür. Aktivatorü sayesinde hızla donması sağlanabilir. Su kıvamında, çok akıcı muadillerine kıyasla Klebond 1500 gibi daha koyu kıvamı olanlar, bazı yerlerde uygulama kolaylığı sağlar. 

EPOKSİ

Şekil 33b: Macun ve sıvı kıvamda çift komponentli epoksi yapıştırıcılar

Sıvı formda ve macun kıvamda olan ürünler mevcuttur. Çift komponentlidir. Tatbik ve donma için uygun sıcaklık gerekir. Macun kıvamında olan sunfix suyun altında dahi etkili, tekneciler için acil durumlarda el altında tutulması gereken bir üründür. Volüm olarak birebir karıştırmalarda, kendi tabancası kullanılabileceği gibi tek kullanımlık tıbbi plastik enjektörlerden yararlanılabilir. Donduktan sonra çok kuvvetle tutunur, kolay kolay sökülmez. Esnek lokalizasyonlarda çatlamalara sebep olabilir. UV’den etkilenir, renk değişikliğine uğrayabilir. Cilde bulaşmaması için lateks eldiven ile çalışılmalı, bulaştığı durumlarda kurumadan alkol ile temizlenmelidir.

SİKAFLEX

Poliüretan grubu yapıştırıcı veya dolgu malzemelerinin öncü markasıdır. 

Sikaflex-290 DC: Tek bileşenli, elastomerik güverte armuz dolgu malzemesi olup, yüksek UV direnci ve mükemmel zımparalanabilirlik sergiler ve tik güverteler için özel olarak tasarlanmıştır.  Siyah.

Sikaflex-291: Tek bileşenli, düşük viskoziteli, orta modüllü, poliüretan bazlı bir sızdırmazlık/ yapıştırma bileşiğidir. Bu çok maksatlı ürün genel sızdırmazlık uygulamaları için kullanılır.

Sikaflex-292: Tek bileşenli, tiksotropik, yüksek modüllü, yapısal, poliüretan bazlı bir yapıştırma sistemidir. Zincir plakalarının güverteden tekneye yataklanması, tekne içi donanımlar ve ayak rayları gibi çok çeşitli yapıştırma uygulamaları için kullanılır.

Sikaflex-295 UV: Hızlı donan, tek bileşenli, esnek, yüksek performanslı poliüretan bazlı bir cam ve lumbuz yapıştırma ve sızdırmazlık maddesidir. Sikaflex®-295 UV her tip organik (PC, PMMA) pencere camı için uygundur.

Sikaflex-296: Hızlı donan, tek bileşenli, esnek, yüksek performanslı poliüretan bazlı bir cam ve lumbuz yapıştırma ve sızdırmazlık maddesidir. Sikaflex-296 her tip mineral cam için uygundur. Yüksek UV direnci, sistemin, bir su geçirmezlik maddesi olarak kullanılmasına izin verir.

LOCTİTE

Birçok farklı ürün skalasına rağmen marin motor ve mekanik uygulamalarında en sık kullanılan orta (243) ve yüksek mukavemette (270) cıvata sabitleyiciler kastedilmektedir. 243 uygulaması, titreşimle beraber cıvata veya saplamanın gevşeyip düşmemesi için kullanılır. 6 veya 8 metrik civatadan büyüklerde güç kullanılarak sökülebilir. Daha ufak civatalarda ısıtarak çıkartmak gerekir. Su altında pervane ve tutya uygulamaları için idealdir. 

KLOROFORM

Pleksi ürünlerin yapıştırılmasında kullanılır. Yavaş kür olur. Çok ucucu, sıvı formdadır. Nefes ile solunmamalıdır.

SIVI CONTA

Kırmızı renkli olanı yüksek ısılarda dahi özelliğini kaybetmez. Çok iyi bir yapışkan olmamakla beraber çok iyi izolasyon sağlar.

Şekil 35b: Sıvı conta

SİLİKON

Sıcak silikon olarak kullanılanı, tabanca ile tatbik edilir. Çok güçlü olmamakla beraber basit kostrüksiyonlarda yapıştırıcı veya tutucu olarak kullanılabilir. Standart silikon ise marin uygulamalarda izolasyon malzemesi olarak çok tercih edilmez. Daha dayanıklı ve güvenilir poliüretan mastikler kullanılır.

BANTLAR

Bantlar, yapıştırıcılar ve hatta kaynak kullanmanın çaresiz tamirci çözümü olduğunu düşünen çok iyi ustalarımız var! Atölyesinde diş çekmeyi veya fatura açmayı bilmeyen çırak sokmayan bu tamircileriniz maalesef her zaman yanımızda değiller. Denizin ortasında sorunuyla baş başa olan tekneci en çaresiz insanlardan birisidir!

Elektrik bandı

İzole bant olarak da bilinir, elektrik bağlantılarında kullanıldığı için bu ismi daha doğrudur. Kırmızı ve siyah renkli olanları bulundurmak (-) ve (+) kutupları ayrıştırmak için özellikle anlamlıdır.

Amalgam bant

Su ile teması olan yerlerde, sıcaklıkla şekil değiştiren ve sıkılaşan formu sayesinde, su geçirmez elektrik bağlantıları oluşturmakta kullanılır. Benzer şekilde dış ortamda da rahatlıkla kullanılır, dış etkenlerden muadil bantlara göre çok daha az etkilenir, uzun süre dayanır. Beyaz ve siyah renkleri mevcuttur.

Teflon bant

Su tesisatında karşılıklı dişlilerin sızdırmazlığını sağlamak amacıyla kullanılır. Eski usul keten de kullanılabilir. Teflon bantı rekor, hortum bağlantısı veya nipel gibi dişlilerde kullanmak tecrübe ister. Gaz sızdırmazlığında kullanılan sarı renkli olanları çok daha kaliteli ve güvenilirdir; ancak  aynı oranda pahalıdır.

Kağıt bant

Mavi renkli olanları özellikle UV’ye daha dayanıklı olarak üretilmişlerdir. Boya işlerinde sınır tespitinde veya mukavemet gerektirmeyen basit tespitlerde kullanılır. Yine de uzun süre güneş altında kalması söz konusuysa 3M veya Scotch gibi marka olanları tercih edilmelidir.

Bez Bant

Mukavemeti diğerlerine göre daha fazladır. UV’den daha çabuk etkilenir. Ucuzdur, yapışkanı kötü kalite olduğu için uzun süreli güneş altında bırakılmamalıdır. Eczanelerde satılan eski yara bantları da aynı işe yarayabilir.

Ducktape

Yırtması kolay, ucuz ve nispeten dayanıklı üründür. Uzun süre güneş altında bırakmamak gerekir. Yapışkanı selülozik tinerle temizlenir.

Çift taraflı bant

Basit yapıştırmalar ve geçici çözümler için kullanılmalıdır. Kaliteli markaların ürünleri tercih edilmelidir. Ucuz muadilleri bir süre sonra kendisini bırakır.

Velcro bant

Herhangi bir manifaturacıdan temin edilecek velcro şeridi kendi üzerine diktirerek veya yapıştırarak kısa şeritlerin el altında olması çok işe yarar.

Yelken kumaşı bandı

Tek tarafı yapışkan, farklı kalınlıklarda yelken kumaşından olan bant ve parçalar acil tamirlerde çok yararlıdır. Yelkenin yırtıldığını fark eder fark etmez yapılacak basit bir tamir, rüzgarla genişleyecek ve çok masraflara yola açacak bir tamir ve yelken masrafına engel olur.

MOTOR ve MEKANİK YEDEKLERİ

YAKIN SEYİR İÇİN YEDEKLER

Günümüzde kıyılarımızda hemen her tür servis ve yedeği temin etmek artık gayet kolay olmakla beraber, herhangi bir yerde, özellikle de ıssız koylarda çaresiz kalmamak için bazı yedekleri teknede bulundurmak çok önemlidir. Tekne sahibinin bu malzemeleri kullanması veya nasıl monte edileceğini tam olarak bilmemesine rağmen, bir yedeğini bulundurması gerektiğinde tekneye gelen bir usta veya montajı yapabilecek birisinin varlığında çok anlam kazanır.

1-Motor manueli (kullanıcı ve/veya servis manueli)
2-Yağ filtresi
3-Mazot filtresi
4-Mazot separı
5-Kayışlar (varsa triger, V kayışı)
6-İmpeller, impeller rulmanı, keçesi ve contası (2 adet)
7-Radyatör kapağı
8-Motor kulağı
9-Gaz teli
10-Şambriyel
11-Dıştan takma bujisi

DAHA UZUNSEYAHATLER ve AÇIKDENİZ SEYRİ İÇİN YEDEKLER

Nispeten daha uzun yol veya açıkdenize çıkacaklar için ise neredeyse teknenin tamamını içeren bir liste oluşturmak mümkündür! Bu aşağıda sayacaklarımız kısaltılmış bir listedir.

1-Mazot otomatiği
2-Termostat
3-Hararet ve yağ basınç müşiri
4-Alternatör konjektörü
5-Marş otomatiği
6-Irgat selenoidi
7-Kapak contası
8-Enjektör veya enjektör takımı (alüminyum pul)
9-Enjektörler için kamçı takımı
10-Tuvalet pompası tamir takımı
11-Bot tamir takımı
12-Pervane, somun, pul ve kopilyası

TEKNİK DETAYLAR ve İPUÇLARI

Motorcuya para vermek istemiyorsan yağcıya vereceksin…

Direğe çıkarken mutlaka uzun pantolon giy. Yanına, direk kadar uzun bir kılavuz ip ve bir naylon torba al. Aşağıda unuttuğun bişey olursa, tekrar in-çık yapma, salla torbayı aşağıya...

Direkteyken, aşağıda, güvertede sana bakan kimse kalmasın. On metreden düşen pense ciddi kafa travması yaratır, tornavida göz çıkartır.

Tekneler denizde yüzmek için yapılmışlardır, onu en iyi denizde içinde yaşayarak muhafaza edersin, karada naylona sararak değil.

Deponu bidondaki yakıtla dolduracaksan, bidonu yukarıda tutup, iki büklüm yere eğilip ağzınla çekmeye çalışma. Bidonun içine hava üfle. Özellikle bidon çokça doluysa, yapacağın basınçla hortumdan aşağıya yakıt gidecektir, böylece sen de benzin ya da mazot yutmamış olursun.

Bir şeyi nasıl sökersen öyle takarsın…

Aluminyum gövdeli direklere cıvata, vida takarken veya perçin takarken, iki farklı metalin birbiriyle reaksiyona gireceğini ve çıkartırken zorlanacağını unutma. Bu iş için en güvenilir ürün Tef-Gel adıyla piyasada bulunan sıvı teflondur. Büyük güçlere maruz kalacak yerler için özel yapım derlin burçlar üretilebilir. Hiçbiri yoksa antifriz kullan.

Takım çalışır.

Tutyayı pervane arkasına monte ederken, civatanın titreşimden çıkmasını engellemek için Loctite 243 (orta dereceli civata sabitleyici) veya maudilini kullan.

Kelepire meyletme!

Japon (cyanoacrylat) yapıştırıcıyı kullanırken dolgu yapması için en iyi ürün, bildiğimiz sofra karbonatıdır. Yoksa ufalanmış sigara külü de aynı işi görebilir.

Ağır işlerde kullanılan lokma takımları 6 köşeli olması tercih sebebidir. Diğer farklı şekillerde üretilenler kolay takıp çıkartılırlar ancak sıyrılmaya daha yatkındırlar.

İyi usta atölyesine kurbağcık sokmaz!

Paslanmaz civataları çürütürken kaliteli matkap ve matkap uçları kullan. Eskimiş matkap uçlarını taş motoru ile uygun açıda bilemek işi çok kolaylaştırır. Matkabın devri düşük olmalı ve tercihen ucun yanmaması için parlamayacak bir yağ ile yağlanmalıdır. Bor yağı bu iş için idealdir, yoksa sprey gres veya WD40'da yararlıdır.

Yağlı ellerle alet kavrama.

Eski motor yağını pompayla çekmeden önce motoru iyice ısıt.

Yağ filtresi elle sıkılacak kadar sıkılır. Sıkmak için alet kulanma.

Boya yapmadan önce mutlaka kutunun arkasını oku.

Sahil kablosunun fişini açmak için kullanılan iki saplama vidasını, yeniyken paslanmazla değiştir. Mutlaka suyla temas eder, mutlaka paslanır. Paslanınca da açılmaz meret. İçini açınca hem kurutması, hem tamiri kolay olur.

Cıvata kutusundaki tek bir paslı vida bile geri kalan tüm sağlamları çürütür.

Takım çantandakiler paslanmasın diye WD40 sıkabilirsin. Kullanmadan önce üzerindeki yağı almak önemlidir. Elden kayıp sakatlıklara engel olur.

Motorda çalışıyorken, kutup başını çıkart.

Eğer motorun deniz suyu girişini kapattıysan, motor panelinde anahtarın (starter) üstüne uyarıcı bir işaret koy.

Güvertede bant kullanacaksan, 1 haftadan uzun süre kalmasın.

Hırdavatçıdan paslanmaz alırken yanında bir mıknatıs götür.

Alet çantasındaki eğe ve törpülerin dişleri aşınmasın istiyorsan gazete kağıdına veya beze sar.

Akü asidine en dayanıklı ürün naylondur. Eğer aküler bu iş için özel üretilmiş saklama kaplarında değilse, altlarına bir naylon ser.

Yapıştırmak, bantlamak ve hatta kaynak çaresiz tamirci çözümleridir!

Açıkdenizde kendi teknesinde mekanik sorunlarla karşılaşan denizci genellikle çok çaresizdir!

Kauçuktan gresi uzak tut. Sertleşmesin istiyorsan, vazelin kullanabilirsin.

WD-40 teknecinin ecza deposudur. Hiçbir şey bilmiyorsan önce onu dene.

Antifriz iyi bir antikoroziftir. Aluminyum blok motorlarda kırmızı renkli (ethylene glycol) antifriz kullan.

Ölçü aletini kullanamıyorsan, iki ucuna tel bağlanmış bir ampul elektrik devresini takip etmekte çok işe yarar.

Suyla temas eden kablo eklerinde makaron yerine, amalgam bant kullan.

REFERANSLAR

1-This Old Boat, Second Edition: Completely Revised and Expand. Don Casey
2-Boatowner’s Mechanical and Electrical Manuel. Nigel Calder.
3-Teknelerde Bakım ve Onarım. Hüseyin Taylan
4-The Glenan’s Manual of Sailing. 1995
5-Kaptanın Kılavuzu. Yücel Sügen
6-Annapolis Seamanship. John Rousmanierre
7-Complete Book of Anchoring and Mooring. Earl Hinz
8-The Complete Rigger's Apprentice. Brion Toss
9-Self-Sufficient Sailor. Linn and Larry Pardey
10-How Boat Things Work?. Charlie Wing.
11-Offshore Sailing. Bill Seifert
12-Adlard Cole's Heavy Weather Sailing. Peter Bruce
13-Amatör Denizci El Kitabı. Sezar Atmaca
14-Kaptanın Manevra Kılavuzu.
15-The Splicing Handbook. Barbara Merry
16-A'dan Z'ye Denizciik Terimleri Sözlüğü. Orkun Soyer
17-Lingua Franca in the Levant. H&R Kahane, A. Tietze
18-Chapman Piloting & Seamanship. Charles B Husick
19-Ship Handling: Theory and Practice -David J House
20-Encyclopedia of Yachting. Peter Johnson
21-Toubleshooting Marine Diesels. Peter Compton
22-Sailboat Electrics Simplified. Don Casey
21-Volvo MD-22 Kullanıcı Manueli
22-Volvo MD-22 Servis Manueli
23-Volvo D2-55 Kurulum Manueli
24-Volvo D2-55 Kullanıcı Manueli
25-Volvo D2-55 Servis Manueli
26-Yanmar YM-20 Kullanıcı Manueli
27-Perkins M60- Servis Manueli

NOTLAR